Kościół pod wezwaniem świętej Jadwigi Śląskiej w Bolkowie
Powstanie świątyni jest datowane, według profesora Olgierda Czernera, na lata 1248 – 1252.
Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z roku 1298, kiedy to biskup wrocławski Tomasz II patronką świątyni uczynił księżnę Jadwigę Śląską, kanonizowaną w 1267 roku.
Kościół parafialny pod wezwaniem świętej Jadwigi Śląskiej jest usytuowany w górnej części Rynku.
Jako budulca użyto czerwonego oraz żółto zielonkawego piaskowca.
Zbudowany został jako gotycki, na planie krzyża greckiego [ równoramiennego ], którego ramiona tworzyły: nawa, transept i prezbiterium.
W XIV wieku dobudowano od strony północnej nawę boczną, a także połączono pomieszczenie pod wieżą z transeptem.
W zewnętrzną wschodnią ścianę prezbiterium , a także w wewnętrzne ściany kruchty, zostały wbudowane siedemnastowieczne nagrobki.
Szczyt północnej kruchty zdobiły 3 gotyckie kamienne rzeźby przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem, św. Katarzynę Aleksandryjską i świętą Barbarę. Po ostatniej - 2006 rok - konserwacji zostały umieszczone wewnątrz kościoła.
Przed wieżą od zachodu stoi figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku.
Wnętrze:
Ambona barokowa z 1619 roku – ufundowana przez wrocławskiego kupca Andreasa Bodensteina, którego żona pochodziła z Bolkowa.
Obok ambony wspornik z XIII wieku , który tworzą trzy męskie głowy o indywidualny wyrazie twarzy.
W 1730 roku na zlecenie. 43. opat krzeszowski Innocenty Fritsch zlecił wykonanie kościelnych ławek.
Ołtarz główny
W centrum: figura NMP z Dzieciątkiem na lewym ręku, w prawej ręce – berło.
Po prawicy NMP - figura świętej Jadwigi Śląskiej w stroju książęcym; atrybuty: model klasztoru trzebnickiego oraz figurka NMP.
Po lewicy NMP – figura świętego Marcina z Tours w stroju biskupim; atrybut: gęś.
Ołtarz północny – Ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa.
W centrum: figura Jezusa z sercem gorejącym
Po prawicy: figura świętej Teresy z Avila w stroju karmelitańskim; atrybuty: księga oraz promieniejące serce.
Po lewicy: figura świętego Józefa; atrybut – lilia.
Ołtarz południowy –Ołtarz świętej Jadwigi Śląskiej w centrum: obraz świętej Jadwigi Śląskiej w stroju książęcym; atrybuty: model klasztoru trzebnickiego oraz figurka NMP.
Po prawicy: figura świętej Elżbiety z Turyngii, księżniczki węgierskiej, siostrzenicy świętej, w stroju książęcym; atrybut: róże zawinięte w połę płaszcza książęcego.
Po lewicy: figura nieznanego świętego w habicie kapucyńskim; atrybuty: krzyż oraz model kościoła.
Budowę tego ołtarza zlecił w 1734 roku 44. opat krzeszowski Benedykt II Seidel. Wówczas był to Ołtarz Matki Bożej Wspomożycielki.
Stacje Drogi Krzyżowej pochodzą z 1893 roku.
Prospekt organowy datowany jest na 1895 rok.
Na szczególną uwagę zasługują następujące detale architektoniczne:
* niezwykle bogata i niepowtarzalna dekoracja roślinna głowic kolumn
* zworniki przedstawiające świętą Jadwigę Śląską, jej męża , ich czterech wnuków oraz herby Piastów linii świdnicko – jaworsko – ziębickiej
* fragment fresku z XIV wieku umieszczonego nad wejściem do zakrystii
1. Strona parafii : http://www.parafiabolkow.ubf.pl/news.php
2. Historia kościoła: http://www.tmb-bolkow.pl/
3. Zdjęcia detali architektonicznych wraz z opisem oraz linki do materiałów źródłowych w zakładce Dziedzictwo na: http://bibliotekaspbolkow.blogspot.com/
Kościół parafialny wpisany jest do rejestru zabytków (76 z dn. 29.03.49). Znajduje się w dekanacie Bolków.
Ciekawe wydarzenia i ważne daty
1241 - prawdopodobne istnienie osady -770 lat w 2011 r.
1267 - kanonizacja św. Jadwigi Śląskiej, od 1680 roku na osobistą prośbę Jana II Sobieskiego święto ogólnokościelne.
1276 - pierwsza wzmianka w dokumencie - 735 lat w 2011 r.
Ołtarze
Ołtarz główny
W centrum: figura NMP z Dzieciątkiem na lewym ręku, w prawej ręce – berło.
Po prawicy NMP - figura świętej Jadwigi Śląskiej w stroju książęcym; atrybuty: model klasztoru trzebnickiego oraz figurka NMP.
Po lewicy NMP – figura świętego Marcina z Tours w stroju biskupim; atrybut: gęś. Ołtarz północny - Najświętszego Serca Pana Jezusa
W centrum: figura Jezusa z sercem gorejącym
Po prawicy: figura świętej Teresy z Avila w stroju karmelitańskim; atrybuty: księga oraz promieniejące serce.
Po lewicy: figura świętego Józefa; atrybut – lilia. Ołtarz południowy - Św. Jadwigi Śląskiej
W centrum: obraz świętej Jadwigi Śląskiej w stroju książęcym; atrybuty: model klasztoru trzebnickiego oraz figurka NMP.
Po prawicy: figura świętej Elżbiety z Turyngii, księżniczki węgierskiej w stroju książęcym; atrybut: róże zawinięte w połę płaszcza książęcego.
Po lewicy: figura nieznanego świętego w habicie kapucyńskim; atrybuty: krzyż oraz model kościoła.
Grafiki
–południowa ściana prezbiterium - fragment polichromii pochodzącej najprawdopodobniej z początku XIV wieku.
Postać Chrystusa Zmartwychwstałego jest otoczona podwójną mandorlą. Symetrycznie, w mniejszych półmandorlach, widnieją symbole Ewangelistów: Lew – św. Marek, Anioł – św. Mateusz; dwa pozostałe są nieczytelne, można przypuścić, iż następny jest Orzeł –św. Jan i wreszcie Wół – św. Łukasz.
Po prawicy Chrystusa widnieje postać kobieca z uniesionymi w geście modlitewnym dłońmi – można zaryzykować stwierdzenie, iż jest to święta Jadwiga Śląska, patronka kościoła. Za nią stoją trzej aniołowie: jeden dzierży krzyż, dwaj pozostali grają na trąbach. Obok prawej ręki ostatniego z aniołów widnieją cztery głowy, reszta postaci nie zachowała się. Jest wysoce prawdopodobne, iż są to wizerunki czterech wnuków świętej Jadwigi Śląskiej – a synów Henryka Pobożnego – Bolesława II Rogatki [zwanego Łysym lub Cudacznym ], Konrada I, Henryka III oraz Władysława biskupa Salzburga.
– na tarczy herbowej centralnie umieszczony krzyż równoramienny osadzony na odwróconym półksiężycu. Najprawdopodobniej jest to przekształcenie znaku własnego używanego przez Henryka Brodatego – srebrna przepaska sierpowa zwieńczona krzyżem.
Symbolika motywów użytych na zwornikach i wspornikach
* Dąb – siła, życie wieczne, władza, trwałość.
* Kaczeniec – źródło życia; woda – oczyszczenie, odnowa ; złoto – chwała.
* Kasztan – siedmiopalczaste liście – nawiązanie do symboliki liczby siedem, najczęściej występującej w Biblii. Symbol stworzenia, czasu, boskości i doskonałości.
* Klon – ranga urzędowa.
* Kłosy – Eucharystia, zmartwychwstanie.
* Koniczyna - Trójca Święta.
* Oset – pokonany grzech.
* Trzy – liczba boskiej doskonałości.
* Winna latorośl – Kościół; odrodzenie; zmartwychwstanie; kiść winogron – jedność w wielości – jedność Kościoła; splecione gałęzie – przenikanie się pierwiastków boskiego i ludzkiego.
Zworniki
Zworniki z nawy głównej oraz prezbiterium ozdobione dekoracją roślinną
Zworniki transeptu zawierające rzeźby figuralne
Zwornik północny: wieniec liści dębowych otacza popiersie kobiety, której głowa jest przykryta mitrą książęcą. Płaskorzeźba przedstawia świętą Jadwigę Śląską.
Zwornik południowy: w dynamicznie skręcone w prawo liście dębowe jest decentrycznie wkomponowana głowa brodatego mężczyzny. Płaskorzeźba przedstawia Henryka Brodatego, męża świętej Jadwigi Śląskiej.
Zwornik środkowy: przedstawia cztery męskie głowy. Są to synowie Henryka Pobożnego, a wnukowie świętej Jadwigi i Henryka Brodatego : Bolesław II Rogatka książę legnicki, Konrad I książę głogowski, Henryk III książę wrocławski oraz Władysław współrządca księstwa wrocławskiego i arcybiskup Salzburga.
Zwornik wschodni w nawie północnej: przedstawia orła piastowskiego spoglądającego w prawo. Jest to herb Piastów linii świdnicko – jaworsko – ziębickiej.
Zwornik zachodni w nawie północnej: przedstawia szyszak z pióropuszem. Jest to również herb używany przez Piastów linii świdnicko – jaworsko – ziębickiej.
Wsporniki
Kapitele wsporników pokryte są rzeźbą o motywach roślinnych.
Wspornik południowo – wschodniego narożnika transeptu i prezbiterium ( za amboną ) – jest zakończony rzeźbą figuralną trzech męskich głów.
W nawie północnej występują dwa wsporniki przedstawiające rzeźby figuralne:
* Narożnik południowo – wschodni: półpostać młodego mężczyzny; u podstawy – dekoracja z liści; w tym miejscu musiała się niegdyś znajdować figura oraz – baldachim umieszczony nad brakującą figurą.
* Narożnik środkowy – południowy : brodata półpostać męska, z wstęgą [ przeznaczoną zapewne na napis ], otoczona symetrycznie kwiatami na długich łodygach; u podstawy: siedmiopłatkowy kwiat.
Bibliografia
1. Chorowska Małgorzata: Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2003.
2. Czerner Olgierd – Rozpędowski Jerzy: Bolków. Zamek w Świnach. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1960.
3. Jastrzębski Stanisław: Jawor i okolice. Przewodnik turystyczny. Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1973.
4. Kopaliński Władysław: Słownik symboli. Wyd.3. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1995.
5. Marecki Józef, Rotter Lucyna: Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: UNIVERSITAS, 2009.
6. Nasi Święci Patroni. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2009.
7. Seibert Jutta: Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Tematy, postacie, symbole. Przeł. Dominik Petruk. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”, 2007.
8. Słownik geografii turystycznej Sudetów 10.Góry Wałbrzyskie. Pogórze Wałbrzyskie. Pogórze Bolkowskie. Red. Marek Staffa. Wrocław: Wydawnictwo I-BIS, 2005.
9. Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Red. Stefan Kozakiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo naukowe, 1969.
Opracowanie Maria Wiaderek
Diecezja Świdnicka
Ulubiona pieśń Jana Pawła II
Zdjęcia panoramiczne kościoła
Domowy Kościół
Niedziela
Gość Niedzielny
Radio Maryja
Facebook
Online
Gości Online: 3
Brak Użytkowników Online
Zarejestrowanych użytkowników: 25 Nieaktywowany Użytkownik: 664 Najnowszy Użytkownik: Andrzej BAZIAK
Logowanie
Nie jesteś jeszcze naszym Użytkownikiem? Kilknij TUTAJ żeby się zarejestrować.
